(…) Zwana dziś jeszcze przez oprowadzających „Gotowalnią“—w 1743 r. nosiła miano Garderoby, a w inwentarzu z 1793 r. nazwano ją wprost pokojem „piątym”, obecnie zwą ją „Salonem pierwszym przy Galerii“.
Z tych nazw wszystkich najodpowiedniejszą jest ta, którą umieściliśmy na nadgłówku. Za dawnych czasów przy pokojach sypialnych zwykle były umieszczane alkierze, lub szatnie, i na ten użytek wyłącznie był przeznaczony ten pokój, co wreszcie świadczyło całe umeblowanie, w którem główną role odgrywała, szaraga do wieszania sukien, osłonięta firankami rozsuwanymi po drucie, parawan wielki chiński, składany 5 razy, czerwono lakierowany z obu stron, cztery stoliki, pięć krzeseł i dwa zwierciadła ze świecznikami mosiężnymi.
Duże drzwi szklane wiodły do sionki. Obicie sali było atłasowe w kwiatki. Tak samo wyglądał ten pokój w 1793 roku, tylko przybyły tu dwa obrazy Sylwestra (Nr. 517) „Bahantki tańczące z Satyrem“, a przy nich dwoje dzieci z winogronami, oraz „Wenus jadąca na muszli“ (Nr. 511). Obicie również zmieniono. Posiada ono świeże, barwne karmazynowe kwiaty, przeplatane zielonymi i bladokremowymi liśćmi. W ramach obicie zielone, nieco spłowiałe, z mory jedwabnej.
O meblach wspomnieliśmy, mówiąc o pokoju Zielonym. Z tej samej epoki pochodzi ten garnitur znakomitymi gobelinami kryty. Kwiaty o różnych barwach, dotąd wybornie zachowały świetne kolory.
Kanapa na sześciu nogach. Na niej wśród kwiatów wybornie wyszyty i ze znajomością rysunku wykończony: Lew wśród winogron, po drugiej Kogut przy rozkrajanej dyni. Na poduszce, umieszczonej na kanapie, Ucieczka Chrystusa Pana. Krzesła pod względem rysunku gobelinu i doboru użytych materiałów niczym się nie odróżniają od innych, które widzieliśmy w Zielonym pokoju. Tamte jednak pod względem pomysłu obrazków mają większą daleko wartość.
Na suficie znakomity plafon, gzymsy dorobione farbami, przeciążone są ornamentyką w stylu barokka: Długie, przeładowane owocami gerlandy, zwieszają się ciężko. Za to satyry, umieszczone po rogach, są znakomicie szkicowane, pełne ruchu i życia. Na twarzach każdego inny wyraz.
Z mebli w tym pokoju zwraca naszą uwagę znakomicie wykończone biurko orzechowe o trzech szufladach i parze drzwi u góry. Cóż to za forma piękna, oryginalna i jak misternie wygięte ściany i szuflady, z jakim artyzmem inkrustowane są szczegóły i grymasy. To wzór dla naszych rzemieślników-artystów, jak pięknie można wykończać robotę. Biurko to pochodzi z przejściowej epoki Ludwika XIV i Ludwika XV. Nabył je hr. Aug. Potocki i w Wilanowie umieścił.
Obok biurka ozdobny kominek marmurowy nad nim naczynia drobne, szklane w brązy oprawne; przed kominkiem misternej roboty gobelin rozpięty na ramach i użyty jako zasłona. Na dwóch złoconych z marmurowymi blatami stołach znajdują się popiersia:
- Jana Zamoyskiego,
- Pawła Sapiechy.
Popiersie Stanisława Jabłonowskiego umieszczono na starożytnej komodzie o dwóch szufladach z marmurowym blatem. Stoją tu dwa świeczniki o 8-miu ramionach.
Z portretów i obrazów ważniejsze:
- Portret Sobieskiego na koniu w stroju koronacyjnym.
- Maria-Kazimiera w stroju koronacyjnym na koniu.
- Artysta Piotr Mignard wykonał portret Marii Anny Krystyny, Wiktorii, żony Delfina wnuczki Sobieskiego.
- Artysta B. Bothe namalował dwie konie znajdujących się w Galerii Rzymskiej Corsinich—’ portretów, wykonanych przez Troysa, a mianowicie:
- Wnuczkę Jana III Maryę-Klementynę.
- Jej męża pretendenta do tronu angielskiego, Jerzego Stuarta.
- Portret królewicza Aleksandra w wieku dziecięcym, w stroju rzymskim.
- Obraz wystawiający całą rodzinę królewską, a mianowicie:
- Jana III z żoną,
- Synów: Aleksandra. Jakóba i Konstantego.
- Córkę: Teresę-Kunegundę,
- Żonę Jakóba: Jadwigę-Elżbietę, Amalię z córką.
- 8) Portret Kardynała Teodora Denhoffa
Jeszcze niedawno wisiały w tym pokoju inne obrazy, a mianowicie: wizerunek Mikołaja Kopernika i „Tryumf wiodący króla Jana za cugle“. „Tryumf“ obecnie znajduje się w Sypialni królewskiej, a miejsce Kopernika zajął portret księdza Marka, który z Sobieskim był pod Wiedniem i w pamiątkowej mszy przed walnym zwycięstwem, przepowiedział królowi wygraną.
Obraz malowany dobrze; na ciemnem tle brunatnym jasna aureola, na niej głowa ks. Marka z dużą łysiną, z brodą blond. Ksiądz ubrany w brązowy habit. Pod obrazem podpis łaciński.
Obraz ten w ostatnich czasach nabyła ś. p. Augustowa Potocka i tu zawiesiła.
Dwa siodła staropolskie, jedno z XVI wieku z ozdobnymi brązami złoconymi, pokryte są suknem zielonym haftowanym w złoty deseń. Haft ten mocno już uszkodzony. Przód, tył i boki obite blachą pozłacaną.
Drugie z XVII wieku obite aksamitem zielonym, również haftowanym złotem. Gałązki i ornamenty stanowi brązowa blacha dobrze złocona, lub w innych miejscach posrebrzana. (…)
Willanów, Czerniaków, Morysin, Gucin, Natolin : wraz ze szczegółowym spisem 1000 obrazów z galeryi willanowskiej : ilustrowany przewodnik po Warszawie i okolicach : W. Czajewski, 1893