(…) Najstarszym pomnikiem w Warszawie jest: Pomnik Zygmunta III, na Placu Zamkowym. Rzuca się on w oczy przybywającym z dworców praskich, jako wysoka kolumna z figurą króla, trzymającego w jednej ręce szablę, w drugiej krzyż, u szczytu. Kolumnę wzniósł syn Zygmunta III, Władysław IV, w r. 1644. Wszystko jednolite sztuki marmuru chęcińskiego. Wysokości 35 łokci 61 cala.
Najbogatszą w pomniki ulicą jest Krakowskie Przedmieście, tu bowiem wznosi się przede wszystkim:
Pomnik wieszcza polskiego Adama Mickiewicza, wzniesiony kosztem 200,000 rb. ze składek całego narodu, zebranych w ciągu 10 miesięcy. Twórcą pomnika był Cyprian Godebski. Figura poety, w postawie stojącej, ma 41/2 metra wysokości, krata żelazna, oddzielająca pomnik od chodnika, odznacza się bardzo artystycznym wykonaniem i taras z granitu gniewańskiego, cokół z granitu włoskiego o tle biało różowym, w cętki białe i szare; część górna cokołu z granitu włoskiego, polerowanego, barwy jaśniejszej z tłem sino-szarym.
Idąc dalej dochodzimy do dawnego pałacu Namiestnikowskiego i tu widzimy pomnik ks. Paskiewicza, odlany z brązu według projektu i rysunku prof. Pimenowa, a dokończony przez prof. von Bocka.
Na końcu Krakowskiego Przedmieścia, przed gmachem b. Towarzystwa Przyjaciół nauk („Staszycowskim“), pomnik Kopernika, wzniesiony z inicjatywy króla Stanisława Poniatowskiego. Pomnik ten jest dziełem znakomitego rzeźbiarza Thorwaldsena, odlany był zaś z brązu w Warszawie przez Jana Gregoriego i odsłoniony uroczyście w d. 11 maja 1830 r.
Na Nowem Mieście niema ani pomników, ani figur, znajdziemy je dopiero na Placu Trzech Krzyży (Św-go Aleksandra), który otrzyma! miano od znajdujących się na skwerze krzyży (dziś tylko dwóch a trzeciej statuy). Są one pozostałością po stacjach kalwaryjskich, które ciągnęły się od tego placu aż do ogrodu Botanicznego. Stacje te istniały od 1630 — 1791 r. i składały się z 28 kaplic.
Trzy krzyże, z których jeden runął, stały dawniej bliżej Instytutu głuchoniemych. Dwa pozostałe krzyże, gdy zaczęły grozić upadkiem, usunięto przed 12tu laty, a na ich miejsce ustawiono nowe w r. 1910 na nowych podstawach.
Na tymże skwerze znajduje się jeszcze statua Św. Jana Nepomucena; wystawiła ją w r. 1752 matka Franciszka Bielińska i Jerzy Mniszek na pamiątkę pokonania trudności przy wytknięciu nowych ulic w mieście.
Już niemal za miastem, bo w uroczych Łazienkach, wznosi się pomnik króla Jana Sobieskiego III-go. Przygotowany był jeszcze za życia króla, lecz dopiero w r. 1788 król Stanisław August sprowadził statuę z Szydłowca i polecił wykończenie swemu nadwornemu rzeźbiarzowi , Franciszkowi Pinckowi. Pomnik wysokości 10 stóp, wykuto z kamienia ciosowego, przedstawiającego króla na koniu, tratującym turczyna.
Na uwagę w Łazienkach zasługują także figury, stojące nad brzegiem stawu: jedna statua w postaci młodej kobiety z wiosłem w ręce wyobraża Wisłę, druga — starzec uwieńczony, oparty o woła i trzymający w prawej ręce róg obfitości — rzekę Bug. Bliżej pałacu stoją: Faun (dzieło Le Bruna), Bachantka z tamburynem i małym amorkiem.
Po obu stronach wodotrysku dwie statua naturalnej wielkości, jedna przedstawia syna Merkurego, odpychającego Salmacys, druga Satyra, podtrzymującego bachantkę.
Wreszcie są tu jeszcze: lwy kamienne, wrzucające wodę z paszy i dwaj gladiatorowie.
Powracamy do miasta, aby zanotować niektóre zabytki, a więc: Obelisk na Placu Zielonym (przeniesiony w roku 1899, przed budową soboru, z Placu Saskiego) wykonano z żelaza lanego, podług planu A. Corazziego. Obelisk opiera się na podstawie z szarego marmuru, na tablicy napis: „Polakom, poległym w r. 1830 za wierność swojemu Monarsze“.
O figurach w Ogrodzie Saskim nie warto wspominać, bo one mają mało wartości artystycznej.
Statua Św. Jana Nepomucena, przy ul. Senatorskiej — w pobliżu Resursy Kupieckiej, jest dziełem rzeźbiarza Jana Cleverotiego, fundowanym przez marszałka Józefa Mniszka, w r. 1731. Jest to dzieło wartości artystycznej, zwłaszcza płaskorzeźb”, wyobrażające życie Św. Jana. (…)
Przewodnik po Warszawie i okolicach A E. Zięckowski Warszawa : skł gł w księg Gebethnera i Wolffa, 1912 (Warszawa : Andres i Ska)