(…) W 1931 r. Warszawa liczyła 1.179.000 mieszkańców, czyli 3,7% ludności kraju. Jeśli wziąć pod uwagę cały okrąg warszawski, według granic projektowanego województwa stołecznego, otrzymamy, że skupienie stołeczne obejmowało 1.922.000 osób, czyli prawie 6% ludności kraju.
Oczywiście Warszawa ustępuje pod tym względem stolicom krajów silniej uprzemysłowionych i zurbanizowanych (tabl. 40).
Jeśli jednak rozpatrywać Warszawę jako skupienie ludności miejskiej, to okaże się, że odgrywa ona stosunkowo znacznie większą rolę, niż wiele innych stolic. Warszawa, bez okolic podmiejskich, liczyła w 1931 r. 3,7% ludności kraju, ale 13,5% ludności miast, 21,7% ludności miast ponad 20.000 mieszkańców, a 35,2% ludności miast ponad 100.000. Otóż stolice gromadziły następujące odsetki ludności skupień wielkomiejskich (t. j. ludności zamieszkałej w miastach, liczących ponad 100.000 mieszkańców):
- Paryż 43.9%
- Tokio 43,5%
- Warszawa 35,2%
- Londyn 24,2%
- Berlin 21,3%
- New York 19,0%
- Rzym 15,2%
Z wyjątkiem więc Francji, w której Paryż jest istotnie jedynym ośrodkiem życia wielkomiejskiego, niezagrożonym bynajmniej konkurencją Lyonu i Marsylii, oraz Japonii, gdzie Tokio i Osaka jednoczą łącznie dwie trzecie ludności wielkomiejskiej, – Polska skupia najwyższy odsetek tego żywiołu w murach stolicy. Warszawa liczy więcej ludności, niż razem wzięte cztery skupienia wielkomiejskie (Lwów, Poznań, Wilno i Kraków).
Tablica 40.
Ludność stolic w odsetkach ludności całego kraju
| Stolice | Stolic, jako jednostek administracyjnych | Stolic z najbliższymi okręgami |
| Londyn. . | 9.8 | 17.7 |
| Tokio . . | 7.5 | — |
| Paryż . . | 6.9 | 11.8 |
| Berlin . . | 6.5 | — |
| New York . | 5.5 | 8.7 |
| Warszawa . | 3.7 | 6.0 |
| Rzym . | 2.5 | — |
| Moskwa . | 2.2 | — |
Źródło: Mały Rocznik Statystyczny, 1935, str. 9 i 16.
Powyższy tekst i ilustracje stanowią fragment książki: Warszawa jako stolica Polski; Stanisław Rychliński; Wydawnictwo biura ekonomicznego zarządu miejskiego W M. ST. Warszawie 1936.