Dzielnice Warszawy z końca XIX wieku

(…)

Dzielnica I. Śródmieście zawiera wszystkie ulice zamknięte w nieforemnym kwadracie, którego granicą wschodnią jest ulica Miodową, Krakowskie-Przedmieście od placu Zamkowego począwszy i Nowy-Swiat, aż do przecinającej go alei Jerozolimskiej. Granicą południową jest aleja Jerozolimska, na przestrzeni między Nowym Światem i ulicą Marszałkowską. Granicę zachodnią stanowi ulica Marszałkowska od Alei do Królewskiej, część Królewskiej, Grani­czna, Żabia, plac Bankowy. Rymarska i Przejazd do ulicy Dłu­giej. Północną granicę tworzy ulica Długa, aż do spotkania się z Miodową.

(…)

Ulice: Plac Teatralny, Senatorska, Nowo-Senatorska, Miodo­wa, Krakowskie-Przedmieście, Nowy-Świat, Aleja Jerozolimska, Marszałkowska, Widok. Bracka, Chmielna, Zgoda, Szpitalna, plac Warecki, Warecka, Mazowiecka, Święto-Krzyzka, Włodzimierska, Hr. Berga, Eryw^Tańska, Próżna, Jasna, plac Zielony, Szkolna, Kró­lewska, Ogród i plac Saski, Hr. Kotzebuego, Niecała, Wierzbowa, Czysta, Graniczna, plac Bankowy, Rymarska, Tłumackie, Prze­jazd, Długa, Bielańska, plac Teatralny, Daniłowiczowska, Kozia, Trębacka. (…)

Dzieinica II. Staromiejska, obejmuje całe Stare Miasto. Jej granicą na zachód jest ulica Miodowa, na północ pozostała część Dłu­giej, Mostowa-i Boleść, na wschód Wisła, na południe plac Zam­kowy i Zjazd.

Dzielnica III. Nowomiejska, obejmuje część miasta od ulicy Mo­stowej. Freta i Zakroczymskiej aż po Wisłę:’ na północ jej gra­nicę stanowią stoki cytadeli Aleksandryjskiej.

Dzielnica IV. Nalewkowska, tak przez nas nazwana od głównej jej arteryi. Granice jej stanowią • na wschód ulice: Freta i Za­kroczymska; na południe: Długa. Przejazd i Nowolipie; na zachód okopy miejskie; na północ sięga: po kolej obwodową.

Dzielnica V. Zachodnia, zamieszkała w znacznej liczbie przez lud­ność roboczą. Graniczy ona na wschód z ulicą Przejazd, Rymar­ską, Żabią. Graniczną i Marszałkowską, aż do alei Jerozolimskiej, która jest jej kresem południowym. Na zachód sięga po okopy a na północ po Nowolipki.

Dzielnica Vl. Łazienkowska obejmuje przestrzeń, której północną granicą jest aleja Jerozolimska, zachodnią i południową okojiy miejskie, a wschodnią ulica Smolna i Rozbrat.

Dzielnica VII. Powiśle, obejmuje całą część miasta, leżącą nad Wisłą, aż po Zjazd.

Dzielnica VIII. Praga wraz z nowo przyłączonemi do niej przed­mieściami.

Prócz tego, osobno opisujemy okolice leżące tuż przy mie­ście, pod nazwami: Saskiej Kępy, strony Mokotowskiej, Wolskiej i Marymonckiej.

(…)

Powyższy tekst i ilustracje stanowią fragment przewodnika po Warszawie: Ilustrowany przewodnik po Warszawie : wraz z treściwym opisem okolic miasta; Andriolli, Michał Elwiro (1836-1893) Ilustracje, Illinicz-Zajdel, Ludomir (około 1858-1904) Ilustracje; Warszawa : Redakcja „Wędrowca”, 1893 (Warszawa : S. Sikorski)