Droga Warszawy do stania się stolicą Polski

Anna Jagiellonka

(…) Taką była Warszawa, gdy mieszkała w niej żona Stefana Batorego królowa Anna Jagiellonka. Ona to była pierwszą królową, co zamiast na Wawelu miesz­kała na Zamku warszawskim i szykowała Warszawę na miasto stołeczne całej Polski. Już jej brat, król Zygmunt August na sejmie lubelskim wyznaczył War­szawę na miasto sejmowe. Jej środkowe położenie w kraju bardzo tu pomogło, bo wszystkim posłom sej­mowym najdogodniej było tu się właśnie zbierać. W roku 1596 (porachujcie jak to dawno temu?) umarła Anna Jagiellonka, a jednocześnie spłonął za­mek na Wawelu. Król Zygmunt III musiał przenieść się z Krakowa i za stolicę obrał sobie Warszawę.

Figura króla Zygmunta III

Oto figura tego króla, ustawiona na kolumnie przed bramą Krakowską przez jego syna. Król Zygmunt III musiał sobie zbudować w Warszawie zamek prawdzi­wie królewski. Książęta Mazowieccy mieli kamienicę W rynku. Do dzisiaj tę kamienicę nazywają kamienicą ks. Mazowieckich. Potem już wybudowali sobie mały zamek, którego ogrody widać było na najstarszym wi­doku Warszawy. Ale teraz, gdy Warszawa została stolicą, ten mały zamek nie wystarczał i trzeba było budować nowy. (…)

Powyższy tekst i ilustracje stanowią fragment: Stara Warszawa; Aleksander Janowski; Warszawa : Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, 1919